Η Καστάνιτσα Αρκαδίας ή Γαστένιτσα στα τσακώνικα, είναι ένα από τα πρώτα χωριά που ίδρυσαν οι Τσάκωνες, αφού χρονολογείται από το 1293. Βρίσκεται στην πλαγιά του βουνού Πάρνωνα, σε υψόμετρο 840 μ., μέσα σε δάσος με καστανιές, πλατάνια και έλατα. Το όνομά της το έλαβε, φυσικά, από το μεγάλο καστανοδάσος που την «φιλοξενεί».
Το χωριό έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός και το σήμα-κατατεθέν του είναι η τσακώνικη αρχιτεκτονική, που μένει αναλλοίωτη στον χρόνο. Τα σπίτια είναι χτισμένα με πέτρα, ενώ τα υποβλητικά της πυργόσπιτα θα σας κάνουν να ονειρευτείτε άλλες εποχές. Οι στέγες τους είναι από σχιστόλιθο, και όχι κεραμίδι, ενώ και τα σοκάκια της είναι πέτρινα.
Γνωστή για την παραγωγή του κάστανου σήμερα, η Καστάνιτσα τους προηγούμενους αιώνες παρήγε και ασβέστη. Πάνω από 40 ασβεστοκάμινα λειτουργούσαν στο χωριό, και σήμερα απομένουν μόνο τρία.
Αξιοθέατα:
Ο Πύργος Καψαμπέλη, στο βόρειο τμήμα του χωριού. Πρόκειται για βυζαντινό πύργο που χτίστηκε τον 14ο αιώνα και αναπαλαιώθηκε με έξοδα του οπλαρχηγού Καψαμπέλη το 1810.
Η Κεντρική πλατεία Κουρούνη Σωτήρη (πεσόντα στην Κύπρο) ή Πλατεία της «Μάνας», δηλαδή της πηγής που δίνει νερό στο χωριό. Εκεί θα απολαύσετε γεύσεις παραδοσιακές στα ταβερνάκια και θα πιείτε τον καφέ σας στο παραδοσιακό καφενείο.
Ο Ενοριακός Ναός Μεταμόρφωση του Σωτήρος, που χτίστηκε το 1780. Το τέμπλο του είναι ρωσικό, καθώς κατασκευάστηκε το 1818 στην Οδησσό, με έξοδα του Καστανιτσιώτη Ηλία Μάνεση, αξιωματούχου της Αικατερίνης της Μεγάλης και μέλους της Φιλικής Εταιρείας. Γίνεται μεγάλο πανηγύρι την παραμονή της εορτής της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, στις 5 Αυγούστου.
Η Πλατεία Καψαμπέλη, δίπλα στον ενοριακό ναό με το μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη.
Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης – Αίθουσα Λαογραφικής Έκθεσης στο κτίριο του δημοτικού σχολείου.
Ο Βοτανικός Κήπος, με τοπικά φυτά στο προαύλιο του δημοτικού σχολείου.
Η Μονή Αγίου Νικολάου – Αγίου Παντελεήμονα Κοντολινάς. Το ξωκλήσι του Αγ. Παντελεήμονα, αποτελούσε μέρος του μοναστηριού του Αγ. Νικολάου. Σύμφωνα με Πατριαρχικό σιγίλιο του 1628, κτίστηκε στις αρχές του 15ου αι. και καταστράφηκε το 1826 από τον Ιμπραήμ πασά. Από το μοναστήρι σώζεται μόνο ο μικρός ναός με τοιχογραφίες του Κουλιδά (1767).
Γιορτές και εκδηλώσεις
Η Γιορτή του Κάστανου. Οι Καστανιτσιώτες τιμούν το μοναδικό προϊόν του τόπου τους από το 1983, κάθε χρόνο, το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου. Θα γευτείτε κάστανα, κρασί και καλό φαγητό, ενώ θα μπείτε στον χορό υπό τους ήχους της παραδοσιακής μουσικής. Ακόμα, θα δοκιμάσετε χοιρινό ή μοσχάρι με κάστανο, πίτες, γλυκίσματα και θα προμηθευτείτε καλούδια για να πάρετε μαζί σας. Κάθε χρόνο γίνονται και εκδηλώσεις, που περιλαμβάνουν μικρά θεατρικά στην τσακώνικη διάλεκτο και δραστηριότητες για τα παιδιά.
Η Γιορτή του Δάσους διοργανώνεται κάθε καλοκαίρι για την προβολή της χλωρίδας και της πανίδας του Πάρνωνα.
Πεζοπορία - Διαδρομές
Το καστανοδάσος της Καστάνιτσας ανήκει στο Δίκτυο NATURA 2000 και έχει χαρακτηριστεί περιοχή προστασίας της φύσης και καταφύγιο άγριας ζωής. Μπορείτε να περπατήσετε και να απολαύσετε τη φύση στα καλύτερά της, όλο τον χρόνο.
1η Διαδρομή: Καστάνιτσα – Μονή Κοντολινάς – Φαράγγι Μαζιάς – Πραστός. Από την Καστάνιτσα, μέσα από ένα φαράγγι που είναι γεμάτο πλατάνια, θα φτάσετε στο μικρό ξωκλήσι. Από εδώ συνεχίζεται για το παραδοσιακό χωριό Πραστός (περίπου 7 km).
2η Διαδρομή: Καστάνιτσα – Μεγάλη Τούρλα, μήκους 9.124 μ. Η Μεγάλη Τούρλα είναι η ψηλότερη κορυφή του Πάρνωνα (υψόμετρο 1.935 μ.).